16 Kwietnia 2024 05:35:17
Zdjęcia użytkowników
playazka Bot
Ilosć albumów: 1736, Ilosć zdjęć: 6649


Shoutbox
Musisz się zalogować aby wysłać wiadomość.

gielab0019 [off] 25-03-2024 07:07
death, póki co to skoda octavia 2 śmigam Grin

death [off] 13-03-2024 21:54
Szkoda ze forum słabe, fb wyparł takie strony w większej mierze, no i mało kto już posiada r19 ? ? Pozdro posiadaczy i nie tylko ? ?

solaris [off] 10-03-2024 21:09
o kur... to jeszcze istnieje

Christmas_23 [off] 17-02-2024 20:44
Takie czasy, r19 to juz archaizm, ludzie przesiadają sie na lepsze maszyny Sad

fed21 [off] 16-02-2024 21:13
Jakieś pustki tutaj

mirekk123 [off] 02-02-2024 06:45
Ahoj tam na wodzie Grin

Kali [off] 28-01-2024 21:02
Pierwszy w 2024!

gielab0019 [off] 31-12-2023 15:49
Dzień dobry Smile2

solaris [off] 31-12-2023 11:22
tutaj już nie ma grupowiczów

themati93r [off] 27-12-2023 15:25
Witam grupowiczów Smile


Porządku pilnują
PROSZĘ PISAĆ JEDYNIE W SPRAWACH DOTYCZĄCYCH KLUBU I STRONY.
OD SPRAW TECHNICZNYCH JEST FORUM.

only - założyciel klubu
mati_ - administrator
Krzychup - administrator
Szabelka - administrator
Playazka - główny administrator
ANDI - administrator, sprawy i problemy techniczne związane z obsługą forum
Lesiu11 - administrator
Kujtek - administrator

Nawigacja
Logowanie/Rejestracja


     ::   Przypomnij haslo :: Zarejestruj sie
Najbliższe spoty
Niestety... W najbliższym czasie, nigdzie sie nie spotykamy.
Zobacz temat
Renault19.pl » FORUM TECHNICZNE » Wyposażenie elektryczne
 Drukuj temat
[D] Interfejs diagnostyczny - rodzaje przewodów/programy/sterowniki 
jama
#1 Drukuj posta
Dodany dnia 08-02-2007 23:52
Awatar


Postów: 186

Data rejestracji: 06.04.2006 00:17
Skąd: -

Powrót do tematu FAQ - Układ elektryczny
Powrót do działu Układ elektryczny


Czy ktoś dobrze zorientowany mógłby opisać cos na temat diagnostyki R19 z silnikiem F3N.
Dokładniej chodzi mi oto jak nazywa się ta złączka( słyszałem coś o OBD1, OBD2)
Wpisując te oznaczenia np w allegro są w sprzedaży różne przejsciówki do połączenia z komputerem przez port COM1.
Pomijam w tej chwili samo oprogramowanie, zależy mi na tym jak to wygląda od strony sprzętowej- okablowania. Co zrobić aby gniazdo diagnostyki połączyć z portem szeregowym?
Jak się doczytałem złącze to zawiera chyba 4 przewody: "+" , masę, linię K , linię L.
Może ktoś ma jakies linki do zdjęć lub opisu wyprowadzeń na tym złączu w naszych R19?
Mile widziane fotki i schemacikiSmile


PS Hmm... znalazłem coś takiego http://renault.hu...dapter.gif
i tu http://renault.hu...gnost.html
Co o tym myślicie?

Edytowane przez maestro-nieaktywny dnia 30-07-2008 17:00
Były właściciel Renault 19 rocznik 93 ph2 F3N
 
renault19.pl Administrator
Dodany dnia 08-02-2007 23:52
Awatar
eXte
#2 Drukuj posta
Dodany dnia 11-02-2007 21:35
Awatar


Postów: 955

Data rejestracji: 28.01.2007 17:36
Skąd: -

Chodzi o cos takiego?Kisshmm*

Renault SONDA CAN CLIP identyczne posiadają tylko autoryzowane serwisy RENAULT .

Umożliwia pełną diagnostyke wszystkich pojazdów RENAULT oraz DACIA

( R5 , R11 , R21 , R19 , Clio , CLIO III , Twingo , Megane , Megane II , Laguna , Laguna II i III , Espace , MODUS , Scenic , Avantime , VEL SATIS , Spider , Trafic , Master , również OPEL te na bazie trafica , DACIA LOGAN)

Przyrząd umożliwia wykrywanie i kasowanie błędów , konfiguracje sterowników , adaptacje , reprogramowanie , odczyty poszczególnych wartości , konfiguracje i test sieci CAN , ponadto może służyć jako pełnowartościowy tester OBD .

Po wykryciu usterki , oprogramowanie prowadzi i pomaga w dalszej naprawie .


Do tego jest złacze RT (starsze modele) albo OBD II

Sonda kosztuje około 2000 euro

Edytowane przez ANDI dnia 26-03-2013 19:21
 
eXte
#3 Drukuj posta
Dodany dnia 11-02-2007 22:15
Awatar


Postów: 955

Data rejestracji: 28.01.2007 17:36
Skąd: -

Interfejs EUROSCAN

Pakiet EUROSCAN + multiplexer OBD2 + kabel z pinami - j. polsko/angielski

Charakterystyka urządzenia
1. Interfejs diagnostyczny Euroscan do samochodów europejskich wyprodukowanych do 2000r: Audi, Alfa Romeo, BMW, Citroen, Fiat, Ford, Lancia, Mercedes, Mitsubichi, Opel, Peugot, Renault, Rover, Seat, Skoda, Volvo, VW.

Interfejs jest zbudowany na procesorze PIC, co zapewnia stabilna pracę oraz współpracę ze wszelkimi dostępnymi dodatkowymi adapterami. (Dla porównania euroscany zbudowane na Atmelu nie działają z multiplexerem oraz maja problem ze stabilnością). Porównanie interfejsów euroscan zbudowanych na Atmelu i Picu znajdziesz tutaj.
Obsługuje:

* OPEL (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag
* FORD do 1995r.) - diagnoza silnika
* Renault (do 1999r.) - diagnoza silnika
* BMW (do 1999g.) - diagnoza silnika
* MERCEDES (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag
* Fiat, Alfa Romeo, Lancia (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag

2. Multiplexer OBD2 (adapter obd2) - Zapewnia automatyczne przełączanie linii diagnostycznej K, pomiędzy pinami w gnieździe diagnostycznym, co zapewnia komfortową pracę bez konieczności przełączania ręcznie pinów. Współpracuje ze wszystkimi autami (które działają z Euroscanem) wyposażonymi w gniazdo OBD2, min.: (Opel, Citroen, Peugot).
Aby pobrać kompletną liste obsługiwanych samochodów i systemów kliknij tutaj.

Technologia wykonania

Interfejs jest wykonany na profesjonalnych płytkach drukowanych w najnowocześniejszej technologii SMD (montaż powierzchniowy, w tej technologii wykonuje się obecnie komputery samochodowe, diagnoskopy serwisowe typu KTS i inne nowoczesne urządzenia elektroniczne),w szczelnej obudowie odpornej na trudne warunki atmosferyczne oraz wszelkiego rodzaju zabrudzenia. Elementy elektroniczne pochodzą od sprawdzonych dostawców
Interfejs ma wyprowadzone gniazdo d-sub, można do niego podłączyć wszystkie kable dostępne w naszym sklepie, w komplecie jest kabel z wyprowadzonymi pinami, co zapewnia możliwość podłączenia go do każdego samochodu. Całość jest wykonana i wygląda profesjonalnie.
Interfejs wymaga 2 portów com pracujących w środowiku DOS (może pracować na przejściówkach PCMCIA/Com znajdujących się w naszej ofercie)

Oprogramowanie
Działa z programami w wersji polsko-angielskiej oraz w wersji rosyjskiej: VISA 1.83, Visa 1.82(Uniskan, Euroscan).
Współpracuje ze wszystkimi adapterami dostępnymi do euroscana.

Zawartość sprzedawanego zestawu
1. Interfejs Euroscan (zdjęcia od 1 do 5).
2. Multiplexer(adapter) OBD2 (zdjęcie 6)
3. Kabel do komputera z zalewanymi złączami RS232 (zdjęcie 7).
4. Kabel z pinami (zdjęcie 8).
5. Polska instrukcja obsługi programu diagnostycznego, polska instrukcja konfiguracji interfejsu oraz konfiguracji w notebookach kart PCMCIA/RS232, polska instrukcja podłączenia do każdego modelu samochodu.
cena: 510 zł

[img]http://www.sodan.cz/bmz_cache/e/e8784fbb8c88b07c95a57f260fef4163.image.610x480.jpg[/img] is not a valid Image.


DIAGNOSTYKA POKŁADOWA STANDARD OBD II/EOBD

DOSTEPNE TYLKO NA PŁYTACH CD
1. Co oznaczają skróty CARB, OBD, SAE i ISO?
1.1. Co było przed OBD?
1.2. Diagnostyka standardu OBD I
1.3. Od standardu OBD I do standardu OBD II
1.4. Diagnostyka pokładowa standardu OBD II a silniki
ZS (Diesla)
1.5. Norma DIN ISO 9141
1.6. Norma DIN ISO 9141-2
1.7. Europejski standard diagnostyki pokładowej

2. Składniki spalin i ich powstawanie
2.1. Spalanie paliw
2.2. Silniki ZS i ZI
2.2.1. Praca silnika ZI
2.2.2. Praca silnika ZS
2.3. Proces spalania w silniku ZI
2.4. Proces spalania w silniku ZS
2.5. Powstawanie i właściwości składników spalin
2.6. Wpływ procesów tworzenia mieszanki i zapłonu
w silniku ZI na skład spalin

3. Układy zmniejszające szkodliwość spalin
3.1. Konwerter katalityczny
3.1.1. Dopalanie katalityczne
3.1.2. Zasada pracy konwerterów katalitycznych
3.1.3. Budowa konwertera katalitycznego
3.1.4. Warunki umożliwiające zastosowanie
konwertera katalitycznego
3.1.5. Kontrola sprawności konwertera katalitycznego
3.2. Układ regulacji składu mieszanki z sondą lambda
3.2.1. Sondy lambda
3.2.2. Praca układu regulacji składu mieszanki
z sondą lambda
3.2.3. Kontrola sprawności konwertera katalitycznego i
sond lambda
3.3. Kontrola przebiegu procesu spalania w silniku
3.3.1. Cel kontroli przebiegu procesu spalania w silniku
3.3.2. Sposób przeprowadzania kontroli przebiegu
procesu spalania w silniku
3.3.3. Kryteria oceny przebiegu procesu spalania w silniku
3.4. Układ recyrkulacji spalin
3.4.1. Cel stosowania układu
3.4.2. Praca układu
3.4.3. Kontrola układu
3.5. Układ dotłaczania dodatkowego powietrza
3.5.1. Cel stosowania układu
3.5.2. Praca układu
3.5.3. Kontrola układu
3.6. Układ odprowadzenia par ze zbiornika paliwa
3.6.1. Cel stosowania układu
3.6.2. Praca układu
3.6.3. Kontrola układu
3.7. Przykład elektronicznego układu sterowania
silnikiem typu Motronic MED 7
3.8. Układ EDC sterowania silnikiem ZS
3.9. Układ wtryskowy silnika ZS typu Common Rail

4. Interfejs systemów diagnostyki pokładowej
4.1. Gniazdko diagnostyczne w systemach diagnostyki
pokładowej
4.1.1. Przeznaczenie styków gniazdka diagnostycznego
4.1.2. Miejsce zabudowy gniazdka diagnostycznego
4.2. Komunikacja
4.2.1. Inicjalizacja
4.2.2. Transmisja informacji i danych
4.3. Tester diagnostyczny
4.4. Tryby pracy testera diagnostycznego
4.5. Kod usterki
4.6. Parametry zamrożone
4.7. Rejestracja kodu usterki
4.8. Kasowanie kodu usterki przez program sterownika
4.9. Kasowanie kodów usterek poleceniem z testera
diagnostycznego
4.10. Włączenie kontrolki informującej o nieprawidłowej
pracy (MIL)

5. Diagnostyka układów przez złącze OBD
5.1. Wykorzystanie informacji z systemu
diagnostyki pokładowej
5.2. Tryby pracy skanera
5.2.1. Tryb pracy nr 1
5.2.2. Tryb pracy nr 2
5.2.3. Tryb pracy nr 3
5.2.4. Tryb pracy nr 4
5.2.5. Tryb pracy nr 5
5.2.6. Tryb pracy nr 6
5.2.7. Tryb pracy nr 7
5.2.8. Tryb pracy nr 8
5.2.9. Tryb pracy nr 9
5.3. Postępowanie przy poszukiwaniu przyczyny usterki
w samochodach z systemem diagnostyki
pokładowej standardu OBD II/EOBD
5.4. Przykładowa diagnostyka samochodu z systemem
diagnostyki pokładowej standardu OBD II/EOBD
testerem diagnostycznym KTS-650

6. Możliwości systemów diagnostycznych
6.1. Standardy systemów diagnostyki pokładowej
6.2. Systemy diagnostyki pokładowej samochodu
6.3. Możliwy zakres diagnostyki układów objętych
systemami diagnostyki pokładowej, a urządzenia
diagnostyczne
6.4. Cel stosowania systemów diagnostyki pokładowej
standardu OBD II/EOBD

7. Lista kodów usterek grupy P0
(ich oznaczenie i definicję określa norma)

cena: 20


[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11147094616.jpg[/img] is not a valid Image.


Kabel z wtykiem OBD 2

Kabel z wtykiem OBD2 pasuje do interfejsów bazowych: Euroscan, Tachopro, VAG i innych, długość 95cm. Wyprowadzenie pinów wg. ISO 9141 (Linia K na pinie 7, np. samochody grupy VW/Audi/Skoda/Seat)
cena: 60

[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11160248769.jpg[/img] is not a valid Image.


Pakiet EUROSCAN + kabel z pinami - j. polsko/angielski



Charakterystyka urządzenia

1. Interfejs diagnostyczny Euroscan do samochodów europejskich wyprodukowanych do 2000r: Audi, Alfa Romeo, BMW, Citroen, Fiat, Ford, Lancia, Mercedes, Mitsubichi, Opel, Peugot, Renault, Rover, Seat, Skoda, Volvo, VW.

Interfejs jest zbudowany na procesorze PIC, co zapewnia stabilna pracę oraz współpracę ze wszelkimi dostępnymi dodatkowymi adapterami. (Dla porównania euroscany zbudowane na Atmelu nie działają z multiplexerem oraz maja problem ze stabilnością). Porównanie interfejsów euroscan zbudowanych na Atmelu i Picu znajdziesz tutaj.
Obsługuje:

* OPEL (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag
* FORD do 1995r.) - diagnoza silnika
* Renault (do 1999r.) - diagnoza silnika
* BMW (do 1999g.) - diagnoza silnika
* MERCEDES (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag
* Fiat, Alfa Romeo, Lancia (do 1999r.) - diagnoza silnika, immobilaizera, abs, airbag

Technologia wykonania

Interfejs jest wykonany na profesjonalnych płytkach drukowanych w najnowocześniejszej technologii SMD (montaż powierzchniowy, w tej technologii wykonuje się obecnie komputery samochodowe, diagnoskopy serwisowe typu KTS i inne nowoczesne urządzenia elektroniczne),w szczelnej obudowie odpornej na trudne warunki atmosferyczne oraz wszelkiego rodzaju zabrudzenia. Elementy elektroniczne pochodzą od sprawdzonych dostawców. Interfejs ma wyprowadzone gniazdo d-sub (można do niego podłączyć wszystkie wtyki dostępne w naszej ofercie), w komplecie jest wtyczka z wyprowadzonymi pinami, co zapewnia możliwość podłączenia go do każdego samochodu, kabel standardowo jest o długości 2,5m, ale w ofercie mam również przedłużki o długości: 3m, 5m, 10m. Całość jest wykonana i wygląda profesjonalnie.
Interfejs wymaga 2 portów com pracujących w środowiku DOS (może pracować na przejściówkach PCMCIA/Com znajdujących się w naszej ofercie)

Oprogramowanie
Współpracuje z programami w wersji polsko-angielskiej: VISA 1.83, Uniskan, Euroscan.

Zawartość sprzedawanego zestawu
1. Interfejs EUROSCAN z wyprowadzonymi gniazdami d-sub umożliwiającym podpięcie wszystkich wtyków z naszej oferty.
2. Kabel podłączeniowy do komputera z zalewanymi złączami RS232 (jak na zdjęciu) o długości 2,0 m.
3. Wtyk z wyprowadzonymi pinami (jak na zdjęciu)
4. Polska instrukcja obsługi programu diagnostycznego, polska instrukcja konfiguracji interfejsu oraz konfiguracji w notebookach kart PCMCIA/RS232, polska instrukcja podłączenia do każdego modelu samochodu .

Gwarancja
12 miesięcy

cena: 266


[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11157485967.jpg[/img] is not a valid Image.[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11157486172.jpg[/img] is not a valid Image.[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11157486188.jpg[/img] is not a valid Image.[img]http://www.motoksiazki.pl/images/11157486199.jpg[/img] is not a valid Image.

Firma zajmująca sie sprzedaża w/w przedmiotów:
Płachta Krzysztof
Infohelp
ul. Sienkiewicza 6/17
26-670 Pionki
NIP: 812-165-69-56
tel. (48) 6123-134 lub (48) 6123-444
e-mail:
Numer konta:
BANK INTELIGO nr.konta:50102055581111129133600079

Edytowane przez eXte dnia 11-02-2007 23:44
 
holek125
#4 Drukuj posta
Dodany dnia 12-02-2007 17:08
Awatar


Postów: 166

Data rejestracji: 15.06.2006 19:37
Skąd: -

Wszystko jest na stronie www.elektroda.pl
Wystarczy wpisać w szukaniu euroscan, lub uniscan. są nawet wsady do procków, najśmieszniej, że same części do tego urządzenia kosztują około 50zł oczywiście jeśli mówimy o podłączeniu auta renault. Do renault jeszcze trzeba podłączyć płytkę tzw. renospid. Też jest na elektrodzie w tym samym temacie : http://www.elektr...6c777d590b
jest nawet schemat podłączenia gazy do kompa.
Sam miałem sobie zrobić takie urządzonko, tylko brak kumpla, który wydrukuje płytki.

Renia Chamade 1.4 C3J LPG
Narazie same problemy i wydatki :-(

Moje auto: Renault 19, Phase II, 1993r., benzyna+LPG, C3J (1390/58KM), sedan, 220000km
 
holek125
#5 Drukuj posta
Dodany dnia 12-02-2007 20:32
Awatar


Postów: 166

Data rejestracji: 15.06.2006 19:37
Skąd: -

JAMA: Same płytki już wytrawione możesz kupić na allegro. Koszt to 17zł za euroscana i 15zł za reno speed.


Powrót do tematu FAQ - Układ elektryczny
Powrót do działu Układ elektryczny

Edytowane przez maestro-nieaktywny dnia 30-07-2008 17:00
Renia Chamade 1.4 C3J LPG
Narazie same problemy i wydatki :-(

Moje auto: Renault 19, Phase II, 1993r., benzyna+LPG, C3J (1390/58KM), sedan, 220000km
 
mcar
#6 Drukuj posta
Dodany dnia 30-01-2015 20:06
Awatar


Postów: 407

Data rejestracji: 27.11.2007 19:09
Skąd: dolnośląskie
Legnica

Witam pytanie za 100 punktów czy takie coś połączy się z z kompem pokładowym w 16V
http://allegro.pl...73352.html

Program do obsługi interfejsu posiadam

Szóstego dnia Bóg stworzył człowieka, siódmego dnia człowiek stworzył Renault 19 i zobaczył ze jest dobre

Moje auto: Chrysler Voyager, benzyna+LPG, 218000km
 
Robsajson
#7 Drukuj posta
Dodany dnia 30-01-2015 20:33
Awatar


Postów: 1743

Data rejestracji: 29.05.2011 22:33
Skąd: dolnośląskie
Wrocław

Kabel Vag KKL ale tylko z chipem FTDI powinien wystarczyc.

Moje auto: Mitsubishi Carisma 1,8 GDI, benzyna, 244000km
 
ANDI
#8 Drukuj posta
Dodany dnia 30-01-2015 20:48
Administrator Awatar

Klubowicz #0436

Postów: 1521

Data rejestracji: 15.05.2011 11:04
Skąd: dolnośląskie
Legnica

takie cos? http://allegro.pl...4949348879 i do tego jakis program i bedzie mozna patrzec ktore czujniki dzialaja a ktore nie ? czy lepiej clip np - http://allegro.pl...43797.html / http://olx.pl/ofe...c713081850

Komputery - proline.pl / facebook.com/proline.legnica - zapraszam na zakupy!

Moje auto: RENAULT 19 PH2 cabrio, silnik hybryda F7R+F7P 2.0L 16V, dużo KM, diesel, 1000km
 
borek88
#9 Drukuj posta
Dodany dnia 31-01-2015 01:12
Awatar


Postów: 660

Data rejestracji: 10.04.2008 15:04
Skąd: wielkopolskie
Słupca

Jeśli udało by się kupić takie clipa to jakiego programu jeszcze potrzebuje? I jak go zdobyć za darmo lub prawie darmo?

Moje auto: Renault 19, Phase II, 1992r., benzyna, F7P 1.8 16v (1764/136KM), cabrio, 147000km
 
Kujtek
#10 Drukuj posta
Dodany dnia 31-01-2015 01:40
Administrator Awatar

Klubowicz #0475

Postów: 7641

Data rejestracji: 17.07.2011 17:29
Skąd: pomorskie
Gdańsk

@borek88 za "darmo" to minimum 350zł, kupujesz u chińczyka
potrzebna karta kredytowa
zakładamy konto na www.aliexpress.com
szukamy "renault clip"
bierzemy najnowszą wersję
w aukcji opisane jest co i jak, zwykle "majfrend" przysyła instrukcję odnośnie instalacji
jeśli coś nie działa to zgłaszamy do aliexpress, wystawiamy "dispute" i zwykle zwracają kasę

wada: długi czas oczekiwania, choć na allegro też się ludzie wycwanili i zamawiając na allegro oni zamawiają na twój adres u majfrenda

Moje auto: Renault 19, Phase I, 1990r., F3N-L746 1.7 TXI (1721/107KM), benzyna, 230001km
 
PaveleK_
#11 Drukuj posta
Dodany dnia 20-04-2015 22:04
Awatar


Postów: 80

Data rejestracji: 25.08.2014 21:25
Skąd: pomorskie
Wejherowo

A ja mam takie pytanko, ile 16v ma pinów zajętych w gnieździe diagnostycznym?
Próbowałem dziś w pracy podłączyć swoje R19 pod kompa. Zrobiłem sobie 'przejściówkę' z kabelków z kostki OBD2 bo znalazłem opis jakie piny z wtyczki OBD2 odpowiadają tym ze złącza w R19, wg tej stronki http://www.dizpla...2-PIN.html .
Jednak u mnie w Renówce mam tylko piny 1-9 http://obrazki.el...891289.jpg , przez co nie mogłem podłączyć pinów 11 i 10 i czy to ma jakieś znaczenie przy podłączaniu do kompa?
Swoją drogą w pracy mam interfejs Delphi i jest R19, ale tylko '91-'01 i są silniki tylko 1.4 Renix, a od '99 są jakieś chyba 1.8 Fenix czy coś. Można sobie 'dograć' do takiego interfejsu silnik do danego samochodu czy nie?

Never drive faster then
Your guardian angel can fly

Moje auto: Renault 19, Phase I, 1991r., benzyna, F7P 1.8 16v (1764/136KM), sedan, 186000km
 
Kujtek
#12 Drukuj posta
Dodany dnia 21-04-2015 01:30
Administrator Awatar

Klubowicz #0475

Postów: 7641

Data rejestracji: 17.07.2011 17:29
Skąd: pomorskie
Gdańsk

pin numer 9 to do diagnostyki silnika, idzie od pinu numer 18 w sterowniku

wybierz renix 91-01, może złapie bo jest jeden protokół komunikacji dla każdego silnika w 19

Moje auto: Renault 19, Phase I, 1990r., F3N-L746 1.7 TXI (1721/107KM), benzyna, 230001km
 
renault19.pl Administrator
Awatar
Przejdź do forum: